تخیل فعال چیست؟

ما انسان ها در هر لحظه از زندگیمان با پیشنهاد ها ، خواسته ها و در مجموع صدا هایی که در ذهن خودمان با ما صحبت میکنند طرف هستیم!

این صدا ها از جنگل اسرار آمیز نا خود آگاه می آیند و حتی قدرتشان میتواند عواطف و احساساتمان را هم تصرف کنند؛ ولی ما معمولا شناخت خاصی از نحوه عملکرد و سر چشمه آنها نداریم اما برای آنکه بفهمیم به دستورات ، سرزنش ها و وسوسه هایشان گوش دهیم یا خیر با کار بسیار سختی مواجه هستیم.

با استفاده از تخیل فعال ما توانایی این را پیدا میکنیم که این صدا ها را بشناسیم، برایشان اسم بگذاریم و خواسته آنها رابشنویم.

تخیل فعال چیست؟

تخیل فعال در اصل گفت و گویی با بخش های مختلف وجودمان است که در نا خود آگاه زیست میکنند.از جهاتی این کار شبیه رویا دیدن است؛ با این تفاوت که شما در حین این تجربه کاملا آگاه و هشیار هستید. در حقیقت همین آگاهی است که به این روش، ویژگی ای خاص میبخشد.

شما به جای اینکه به سراغ رویای تان بروید،در زمانی که بیدارید در دنیای تخیل درون ذهنتان به تصاویر اجازه میدهید از ناخودآگاه خارج شوند و درست مانند زمانی که در خواب هستید در سطح تخیل به نزد شما بیایند!

در تخیل شما شروع به صحبت با تصاویر و تعامل با آنها میکنید و آنها به شما پاسخ میدهند.

زمانی که درمی یابید آنها از دیدگاه کاملا متفاوتی نسبت به دیدگاه شما بحث میکنند شگفت زده میشوید!آنها افکاری را به میان می آورند که یا سرکوبشان کرده ایم یا با پنهان کردنشان از خودمان به دست فراموشی سپردیم.

اما همه این گفت و گو ها لزوما لغوی یا کلامی نیستند!

به احتمال زیاد قدیمی ترین تجربه ثبت شده تخیل فعال به شکل امروزی آن تجربه عمیق یونگ بوده است که در آن هیچ کلامی ردوبدل نشده اما تعامل پر محتوایی بین ذهن آگاه او و تصاویری که از ناخودآگاه میجوشیدند به وجود آمده است

به کمک تخیل فعال به تدریج برای ما روشن می شود که تصاویری که در تخیل ظاهر می شوند در حقیقت نماد هایی هستند که بخش های عمیق وجود ما را نمایش میدهد از آنجا که این موجودات درونی انگار ذهن خودشان را دارند حرف هایی میزنند و کار هایی انجام می دهند که برای ما تازگی دارد؛ کار هایی تعجب بر انگیز، معمولا آگاه کننده و گاهی آزار دهنده برای من(ایگو) ما!

ممکن است قبل از انجام تخیل فعال به این فکر کنیم که این راه فقط یه خیال بافی است و وقت هدر دادن!

این تفکر به این دلیل شکل میگیرد که خیال بافی منفعلانه هم تصاویری از نا خود آگاه به ما نشان میدهد اما از آنجایی که ما نمیتوانیم آگاهانه وارد آنها شویم باعث اتلاف وقت و انرژی می شود.

نمونه بسیار خوب برای خیال بافی پدیده «نگرانی» است؛ اکثر ما موضوعاتی داریم که در طول روز نگرانشان باشیم؛ با خیال بافی به سرعت از پیروزی های ما و چیز هایی که خوب کار میکند و از انها راضی هستیم عبور میکند و سپس خیال نگرانی در جاهایی که شکست خوردیم و تحقیر شده ایم بر میخیزد!

در تمام طول مدتی که ما نشسته ایم و به خیالات نگران کننده اجازه میدهیم مارا تسخیر کنند،هیچ راه حل و نتیجه ای به دست نمی آید!

اما در تخیل فعال ما می توانیم وارد نگرانی شویم، فعالانه با آن رو به رو شویم ، با آن گفت و گو کنیم ،متوجه شویم که چه چیز یا چه کسی درون ما درگیر است و کاری برای آن انجام دهیم.

برای انجام تخیل فعال شما به یک محیط ساکت و آرام نیاز دارید تا بتوانید گفت و گو های خودتان را بنویسید.

چرا نوشتن؟

گفت و گوی درونی شما باید نوشته شده یا تایپ شده باشد(بهتره با قلم و کاغذ بنویسید) زیرا این اصلی ترین دفاع شما در برابر تبدیل تخیل فعال به یک خیال باف منفعلانه است.نوشتن به شما کمک میکند تا بر روی کاری که انجام می دهید تمرکز کنید و در رویا های تصادفی روزمره گم نشوید و حتی در آینده هم بتوانید به تجزیه و تحلیلشان بپردازید.

راهبرد چهار مرحله ای به تخیل فعال:

این چهار مرحله توسط دکتر ماریا لوییز فان فرانتس تنظیم شده که به ما کمک میکند از سردرگمی ها و تردید هایی که مارا از شروع باز میدارد عبور کنیم که در ادامه به توضیح این مراحل میپردازیم:

۱. ذهن آگاهتان را خالی کنید

در این مرحله باید ذهن مان را از تمام افکار دنیای بیرون خالی کنیم و گوش به زنگ بمانیم تا ببینیم چه کسی یا چه چیزی ظاهر میشود.

گاهی این روش نیاز به صبر و تمرکز بسیار بالایی دارد و ممکن است مدت ها چیزی ظاهر نشود اما وقتی تصاویری یا صدا هایی از عمق ذهنمان ظاهر شد شما نباید آن ها را قضاوت کنید ، تسلیم تعصبات تان شوید و یا آن ها را رد کنید.بهتر است فرض کنید آن ها حرف مناسبی برای گفتن دارند پس برای دعوت از ازش سوال کنید: شما چه کسی هستی؟ چی میخوای؟ چی میخوای بگی؟ و گفت و گوی شما آغاز میشود.

اما برای بسیاری از افراد خالی کردن ذهن کار راحتی نیست > سایت یونگ نگار: پس اگر روش اول برای شما سخت است سعی کنید خودتان را در یک فضای خیالی تصور کنید؛مثلا فرض کنید در یک ساحل قدم میزنید.

در این حالت میتوانید ببینید شخص یا اشخاصی در آنجا حضور دارند .این رد پای حضور نا خودآگاه در فضای خیال شماست و میتوانید آنها را دعوت به صحبت کنید.

۲. بگذارید نا خودآگاه در فضای خالی جریان پیدا کند

در این مرحله باید یادتان باشد که شما این مهمانان را درست نمیشناسید اما آنها شما را خوب میشناسند!ممکن است بابت زمانهایی که آنها را سرکوب کرده یا نادیده گرفته اید از شما دلخور باشند.

فراموش نکنید که باید با مهمانتان با احترام صحبت کنید،به حرف هایش گوش کنید و به آنها اهمیت بدهید؛ممکن است مهمان شما کمی خجالتی باشد پس با سوال های مناسب میتوانید آن را به حرف بیاورید.

۳. افزودن عناصر و ارزش های اخلاقی

حواستان باشد که خواسته های شخصیت های نا خودآگاه میتواند شمارا به زیر پا گذاشتن ارزش های اخلاقی تان تشویق کند پس قدرت آنها را دست کم نگیرید و در خصوص مسولیت ها و اخلاق یادتان نرود

اخلاقیات اصل اولیه وحدت و یکپارچگی است.افرادی که به طور اخلاقی رفتار میکنند،آن هایی هستند که تلاشی صادقانه برای هماهنگی رفتارشان با ارزش های شان انجام می دهند.اگر رفتار یک شخص با شخصیت اصلیش فاصله زیادی داشته باشد نشانه گسیختگی در شخصیتش است.

همان طور که یونگ می گوید: ((شانه خالی کردن از مسولیت اخلاقی،انسان را از تمامیت محروم می سازد و گسستگی دردناکی را به زندگی او تحمیل می کند.))

۴. تخیل فعال را با زندگیروزمره تان بیامیزید

ملموس ساختن تخیل فعال به معنای برون ریزی خیال بافی های تان به روشی واقعی نیست بلکه به این معناست که عصاره ای را که از آن بیرون کشیده اید( مفهوم و بینشی را که از آن گفت و گو به دست آوردید) را در زندگی عادی خود به کار ببرید.

به طور کلی وقتی سنگ هایتان را وا کنده باشید تعارضات درونی شما مشخص شده و حال وقت آن است که تغییری در روش زندگی خود ایجاد کنید.

نویسنده: مهران اسکندری، دانش آموخته یونگ نگار