تفاوت شخصیت قضاوتی و ادراکی

دو حرف پایانی تیپ شخصیتی شما یا J است و یا P. هر کدام از این دو حرف یا قضاوتی و ادراکی بودن شما، نشان دهنده سبک زندگی شماست. در واقع آن چیزی است که دیگران در مواجه با شما آنرا میبینند. آیا شما در دید دیگران فردی با ساختار هستید که تمایل دارد برای همه چیز از پیش برنامه ریزی کند و برایش مقررات و منظم بودن بسیار مهم است و یا فردی منعطف هستید که ترجیح میدهد ساختار های زیادی در زندگی اش نباشد تا بتواند در لحظه تصمیم بگیرد و به آنچه در لحظه برایش جذاب است توجه کند؟

از این زاویه میتواند ترجیحات J و P را به ترتیب باساختار و منعطف نامگذاری کرد. اما اگر از زوایه کارکرد-نگرش ها و پویایی تیپ شخصیتی نگاه کنیم نامگذاری این ترجیحات تغییر میکند. در بخش پویایی تیپ شخصیتی توضیح خواهیم داد که کارکرد های تیپ شخصیتی برون ریزی و درون ریزی میشوند. آن کارکردی که برون ریزی میشود غالبا همان چیزی است که دیگران از شما میبینند. به همین جهت به این دو قطبی سبک برونگرایی نیز گفته میشود.

برای مثال تیپ INTJ کارکرد تفکرش را برون ریزی میکند و کارکرد شهودش را درون ریزی. در نتیجه سبک برونگرایی و یا سبک زندگی او تا حد زیادی با تفکر برون ریزی شده مشخص میشود. از دید دیگران ممکن است او شخصی قاطع، سخت کوش، منظم و منطقی باشد. اما در تیپ INTP کارکرد شهود برون ریزی و کارکرد تفکر درون ریزی میشود.

به همین جهت ممکن است دیگران INTP ها را افرادی بذله گو، کنجکاو، پرانرژی، خلاق و گاهی شلوغ و نامنظم ببینند. برون ریزی کارکرد تفکر و یا احساس  با تمایل به قضاوت و تصمیم گیری، طبقه بندی و ایجاد ساختار همراه است و به همین جهت آنرا ترجیح قضاوتی(J) مینامند. برون ریزی کارکرد شهود و یا حس با تمایل برای جمع آوری اطلاعات همراه است و به همین جهت آنرا ترجیح ادراکی(P) می‌نمامیم.

توضیحات بالا مشخص میکند که ترجمه قضاوتی و یا با ساختار برای ترجیح J صحیح است و همچنین ترجمه ادراکی و یا منعطف برای ترجیح  P.

ترجیح قضاوتی و ادراکی با مدل های ایستا یا پویای علمی و فلسفی مطابقت دارد. فیلسوفان مدت هاست که در خصوص وجود واقعیتی ثابت و غیر قابل تغییر و یا سیال و همیشه در حال تغییر بحث میکنند.

یونگ از برچسب های J و P در بحث تیپ شناسی استفاده نکرد. اگرچه او از کارکرد های قضاوتی و یا ادارکی صحبت کرد اما مایرز و بریگز این دو ترجیح را به طور خاص به تیپولوژی او اضافه کردند.

تیپ های EJ و EP اغلب به راحتی میتوانند ترجیح قضاوتی یا ادراکی خود را مشخص کنند. EPها به راحتی سیال بودن و EJ ها ساختارمند بودن خود را تایید میکنند. اما ممکن است تشخیص این امر برای تیپ های درونگرا دشوار باشد و موجب سردرگمی آنها شود. علاوه بر این اطلاعات نادرست و تصورات کلیشه ای رایج در خصوص ترجیحات MBTI، خصوصا ترجیح J و P اوضاع را بدتر میکند.

تصور کلیشه ای افراد J را به شکل افرادی شسته رفته، کاملا منظم، سختگیر و سازمان یافته نشان میدهد و افراد P را افرادی شلخته، غیر سازمان یافته به تصویر میکشد که اغلب ضرب الاجل ها را رد میکنند و دیر به قرار میرسند. متاسفانه در واقعیت این تصورات به ندرت اتفاق میوفتد و اگر شما نیز چنین دسته بندی در ذهن خود دارید ممکن است در تشخیص تیپ های شخصیتی دچار سردرگمی شوید. قبل از آنکه با جزئیات به توصیف هر یک از این ترجیحات بپردازیم به نکات زیر توجه کنید:

تیپ های قضاوتی از دید دیگران افرادی سرسخت هستند که به صورت مستقیم نظرات خود را بیان میکنند و اغلب بر نقطه نظر خود پافشاری میکنند. آنها در اکثر مواقع تمایل دارند تا نظرات و خواسته های خود را به صورت شفاف و مستقیم بیان کنند. مثلا “من احساس میکنم که …”، ” من دوست ندارم که….”، ” ما باید ….”. به همین جهت زمانیکه دیگران نیاز به تصمیم گیری برای موضوعی دارند به سراغ آنها میروند. چرا که خیلی زود تصمیم گیری میکنند و در تصمیم خود راسخند.

در عوض، تیپ های ادراکی، از نظر ظاهری گشوده، پذیرا و سازگار هستند. آنها تمایل کمتری برای اعلام نظرات خود و یا تحمیل اراده خود به دیگران دارند. آنها اغلب در جملات خود به شکل قاطع صحبت میکنند و جملاتشان دارای پایان باز است. برای مثال میپرسند: شما در این مورد چه فکر میکنید؟

آنها اغلب به عنوان شنوندگان خوبی تصور میشوند که نگرششان به دیگران خالی از قضاوت است. بر خلاف تصور رایج آنها لزوما شلخته، بی نظم و یا دارای تعلل نیستند.

همانطور که در توضیحات مقدماتی خواندید، تشخیص این ترجیح تا حدودی وابسته به تصویری است که دیگران از شما دریافت میکنند. به همین جهت بهتر است برای کشف این ترجیح خود از دیگران کمک بگیرید.

ساختار یافته(J) در مقابل بدون ساختار(P)

قضاوتی بودن اغلب با تمایل برای ساختارمند ساختن، خصوصا ایجاد ساختار در دنیای بیرونی همراه است. افراد قضاوتی اغلب تاب آوری و تمایل بیشتری برای زیستن در دنیایی با ساختار های مشخص دارند. در مقابل افراد ادراکی در دنیای ساختارمند احساس خفگی دارند و بیشتر دچار بی حوصلگی و بی‌قراری میشوند. باید دقت شود که P ها با تحمیل ساختار ها به خودشان و یا دیگران چندان مشکلی ندارند اما از احساس کنترل شدن و یا محدود شدن توسط عوامل خارجی بدشان می آید.

با این حال نباید این گفته ها را اینگونه بفهمید که تمایل برای ساختار داشتن لزوما به مرتب بودن و منظم بودن منتهی میشود. برای مثال من IJ های زیادی را دیده ام که اهمیتی چندانی برای مرتب و منظم بودن و ساختار یافته بودن قائل نیستند و تلاش کمتری در این زمینه انجام میدهند. در میان همه تیپ ها، به نظر میرسد این ویژگی ها در ESTJ ها از همه پر رنگ تر است.

از پیش برنامه ریزی شده(J) در برابر بدون برنامه قبلی (P)

ترجیح J معمولا با داشتن برنامه از پیش مشخص همراه است و ترجیح P با عدم ایجاد ساختار های پیشین برای مواجه با موقعیت کنونی. از آنجایی که بنابر تعریف، برنامه ریزی به معنای تامل کردن قبل از اقدام کردن است، درونگرایی نیز ممکن است باعث تمایل به برنامه ریزی شود. به همین جهت، بنابر نظریه IJ ها میتوانند بهترین برنامه ریز ها باشند. آنها احتمالا بیشتر از تیپ های ادراکی برای برنامه ریزی رویداد ها پیش قدم میشوند.

از آنجایی که برنامه ریزی مستلزم تصمیم گیری از پیش است P ها ممکن است تصمیمات خود را به تعویق بیاندازند و یا اصلا برنامه ریزی نکنند. خصوصا زمانیکه برنامه ریزی در حوزه علاقه آنها نباشد. وقتی دیگران در مورد برنامه ها از آنها پرسش میکنند آنها اغلب میگویند” حالا برایش یک فکری میکنیم”. انگار ادارکی ها بیشتر به بازی سرنوشت باور دارند.

گاهی از اینکه نمیدانند دقیقا چه پیش خواهد آمد لذت میبرند. آنها از مواجه با ناشناخته ها و آنچه غیر منتظره اتفاق میوفتد بیشتر هیجان زده میشوند. اما این رویکرد ادراکی ها در نظر IJ ها خطرناک، احمقانه و ناشی از تنبلی است. آنها ترجیح میدهند زمان بیشتری را صرف برنامه ریزی کنند تا از مشکلات اتفاقی جلوگیری کنند.

افراد قضاوتی (J)

افراد قضاوتی در ظاهر افرادی قاطع و راسخ هستند و در بیانشان مستقیم و صریح. رفتار و سبک ارتباطی آنها نشان میدهد که آنها خواهان نتیجه گیری و رسیدن به خروجی هستند. با اینکه ترجیح J-P نشان دهنده سبک برونگرایی و رفتار قابل مشاهده افراد است اما میتواند در مورد برخی از جنبه های دنیای درونی نیز اطلاعات بدهد. افراد قضاوتی نسبت به افراد ادراکی همگرایی بیشتر در دنیای درونی خود دارند.

با اینکه SJ ها و NJ ها دنیا را به شکل متفاوتی از یکدیگر درک میکنند اما در یک موضوع مشترک هستند: گرایش به اتخاذ یک رویکرد یا دیدگاه به عنوان رویکرد یا دیدگاه درست تر، مناسب تر و ایده آل تر. دلیل این تفاوت میتواند ناشی از حضور کارکرد-نگرش های Se و Ne و Si و Ni باشد. کارکرد-نگرش Si تمامیت تجربیات گذشته افراد را دریافت میکند و آنها را در مجموعه محدودی از دیدگاه ها، عادت ها و روال ها میگنجاند.

Ni نیز به صورت همگرا عمل میکند و اطلاعات را به صورت ناهشیار برای تولید بینش، پاسخ و توضیحات ترکیب میکند. این شفافیت و همگرایی درونی برای NJ ها و SJ ها باعث استحکام و پیش بینی پذیری بیشتری برای افراد قضاوتی در تفکر و عمل میشود.

از آنجا که فرآیند ایده پردازی و نتیجه گیری آنها کمتر در معرض نوسان و آشفتگی وجود دارد، آنها زود تر از دیگران در مورد تیپ شخصیتی خود به یک نتیجه میرسند. در حالیکه تیپ های ادراکی توسط یک استثتنا یا تناقض در رفتار و افکار خود ممکن است نسبت به تیپ خود شک کنند در حالیکه تیپ های قضاوتی در عقاید خود ارتجاعی تر و استوار ترند.

افراد ادراکی

برای تیپ های ادراکی، خصوصا NP ها دشوار است که چیزها را به صورت خاکستری یا چند بعدی نبینند. از جمله تیپ های شخصیتی، مسیر شغلی، روابط و غیره. آنها تقریبا برای هر چیز توضیحات و احتمالات متعددی ارائه میدهند. این ویژگی را میتوان به کارکرد-نگرش Ne نسبت داد که در ایجاد ابهام و تزریق عدم قطعیت به مسائل تخصص دارد. این موضوع باعث میشود که اتخاذ یک دیدگاه واحد، مهم و دارای ارزش زیاد برای NP ها، خصوصا در نیمه اول زندگی دشوار باشد. آنها جویندگان، کاوشگران و یا حتی افرادی سرگردان و خانه به دوش هستند.

SP ها در مقایسه با همتایان SJ خود، همگرایی و عقاید تقلیل یافته کمتری را نشان میدهند. در حالیکه مانند NP ها نوسانات فکری و فلسفی زیادی ندارند اما ممکن است در انتخاب شغل و یا پارتنر عدم اطمینان قابل توجهی نشان دهند. آزمون و خطا از ابزار های تیپ های ادراکی است. این آزمون و خطا ممکن است در بررسی ایده ها، تجربیات و یا احتمالات جدید باشد.

ادراکی ها نیاز به زمان بیشتری برای اکتشاف و بررسی دارند تا بخواهند به نتیجه برسند. از نظر تیپ های قضاوتی، تیپ های ادراکی افراد سرگردانی هستند که پیچ و خم های زندگی را کور کورانه کاوش میکنند و اغلب با بن بست مواجه میشوند.

به نظر میرسد IJ ها بیش از سایر تیپ ها تمایل به آینده نگری دارند تا نیاز به آزمون و خطا و ریسک پذیری را کاهش دهند. در حالیکه تیپ های ادراکی تمایلی به چنین کاری ندارند. در میان آنها، NP ها ممکن است گزینه های زیادی را ببیند اما به سادگی نمیتوانند یکی از آنها را به عنوان گزینه درست انتخاب کنند. بنابراین ممکن است بیشتر گزینه ها را با آزمون و خطا بررسی کنند تا سرانجام راه خود را پیدا کنند.

به طور خلاصه افراد قضاوتی دارای ویژگی های زیر هستند:

• اغلب محکم، دستوری و صاحب نظر ظاهر میشوند.
• بدون هیچ هراسی نظرات خود را مستقیم و قاطع بیان میکنند.(خصوصا EJ ها). آنها معمولا از جملات اعلامی (Declarative) استفاده میکنند.
• منش و رفتار آنها حس رسمی بودن، جدی بودن و یا بسته بودن را منتقل میکند.
• دیگران ممکن است برای مشورت کردن و یا تصمیم گیری به آنها مراجعه کنند.
• به برنامه ریزی به عنوان راهی برای کاهش ریسک و حصول اطمینان از نتایج مطلوب نگاه میکنند.
• آنها باور ها و جهان بینی خود را با یک همگرایی تجربه و بیان میکنند.
• آنها بیش از بقیه ترجیح میدهند که شرایط محل کارشان دارای ساختار و قابل پیش بینی بودن باشد.
• روش‌های “سنتی” تدریس و یادگیری، مانند سخنرانی و یا آموزش مستقیم را ترجیح دهید.
• لزوما افرادی مرتب و منظم، ساختارمند، وقت شناس و یا سختگیر و بدقلق نیستند.

به طور خلاصه افراد ادراکی دارای ویژگی های زیر هستند:

• ممکن است تمایلی به بیان مستقیم نظرات خود نداشته باشند. (خصوصا IP ها). اغلب به صورت غیر مستقیم نظرات خود را بیان میکنند. اغلب برای بیان نظرات خود از سوال کردن و بیان غیر مستقیم پیشنهاد استفاده میکنند.
• معمولا زمانیکه قرار است برنامه ریزی آنها افراد دیگر را نیز درگیر کند مشتاق نیستند.
• تاب آوری بیشتری برای باز گذاشتن مسائل و عدم قطعیت دارند.
• اغلب دیر به نتیجه میرسند و تصمیم میگیرند.
• اغلب به عنوان شنودگان خوب و بدون قضاوت در نظر گرفته میشوند.
• ترجیح میدهند قوانین خود را بسازند و از آنها پیروی کنند.
• تمایل بیشتری به تنوع، تجربه های جدید، غیر رسمی بودن و کار کردن در محیط های دارای حداقل ساختار هستند.
• اغلب ترجیح میدهند به صورت خودآموز یاد بگیرند( خصوصا IP ها)
• لزوما افرادی نامرتب، بی نظم و بدون ساختار و یا افرادی که همیشه دیر به قرار میرسند نیستند.
• اغلب بی قرار هستند و به دنبال فعالیت های جدیدی برای سرگرم شدن هستند.( خصوصا EP ها)