کهن الگوی حاکم

کهن الگوی حاکم در ما این میل و توانایی را بیدار می‌کند که زمام امور را به دست بگیریم و جزو کهن الگوهایی است که پختگی در آن بسیار دشوار است چرا که پیدا کردن قلمرو شخصی ما در زندگی و  موضع درست ما در روابطمان با دیگران شهامت و اقتدار بالایی می­خواهد.

کارول پیرسون می­نویسد: «امروز مسئله ما صرفا خلق خویشتن وحدت یافته نیست بلکه بیان این خویشتن در زندگی روزمره‌­مان هم هست.» اگر بخواهیم طبق مراحل سفر قهرمانی نظر بدهیم در واقع با گذر از کهن الگوی آفرینش­گر قهرمان هر آن چیز را که برای کسب هویت و ساختن زندگی خود نیاز دارد را آموخته است اما سفر قهرمانی او هنوز به پایان نرسیده چرا که بخشی از رسالت او در این سفر این است که از آموخته­‌هایش در جهت منافع جمعی بهره ببرد.

قلمرو من کجاست؟

چهار مرحله آخر سفر قهرمانی (حاکم، فرزانه، جادوگر و دلقک) مراحل بازگشت از سفر خوانده می­شوند. در واقع سفر بدون بازگشت یک سفر قهرمانی ناقص است. رسالتی که در طی مراحل قبلی کشف، آزمون و اجرا شده در بازگشت با دیگران به اشتراک گذاشته می­شود. اولین مرحله بازگشت متعلق به کهن الگوی حاکم است.

همان طور که از نام این کهن الگو پیداست، حاکم بعد از گذراندن مراحل قبلی توانایی مدیریت کردن و رهبری بر دیگران را کسب کرده و آمادگی این را دارد تا علاوه بر خود برای دیگران نیز تصمیماتی بگیرد و مسئولیت هایی فراتر از مسئولیت­های شخصی داشته باشد.

همچنین دیدن چشم­‌انداز های دور تر نسبت به  چیزی که دیگران می­بینند حاکم را از بقیه متمایز می­کند. کهن الگوی حاکم در ما این میل و توانایی را بیدار می‌کند که زمام امور را به دست بگیریم و جزو کهن الگوهایی است که پختگی در آن بسیار دشوار است چرا که پیدا کردن قلمرو شخصی ما در زندگی و  موضع درست ما در روابطمان با دیگران شهامت و اقتدار بالایی می­خواهد.

بیداری کهن الگوی حاکم گاهی ما را با حقایق تلخی روبرو می­کند. ممکن است  برای مشخص کردن موضع شخصی خود در محیط کاری یا روابط خانوادگی چشم بر روی روابطی ببندیم که سال­ها عزیز بوده اند. همچنین کهن الگوی حاکم می­تواند ما را بسیار شگفت­زده کند مثلا برای نشان دادن جدیت و مصمم بودن خود وجهه ای از جسارت را نشان دهیم که تا آن زمان در وجود ما خاموش و غیرفعال بوده است. اما مهمترین چیز در رابطه با کهن­ الگوی حاکم این است که ما را در رسیدن به جایگاه درخورمان کمک می­کند.

چون فقط در آن صورت است که می­توانیم مسئولیت خود را به درستی اجرا کنیم و به دیگران نیز مسئولیت های مناسبی بدهیم. حاکم‌­ها در پدید آوردن ساختار، سیاست و دستورالعمل هایی که در صرفه جویی وقت و آسان کردن کارها موثرند، مهارت دارند و این­گونه جایی که در آن حکمرانی می­کنند با توجه به میزان پختگی این حاکم می­تواند رشد یا سقوط کند.

فراخوان کهن الگوی حاکم

میل به رفتارهای سلطه­‌جویانه، سختگیرانه، مستبدانه و استثمارکننده معمولا نشانه های این کهن الگو هستند و احتمالا اگر در شخصیت کسی بروز پیدا کند آن فرد تا حدودی خودکامگی نشان خواهد داد. پس شخصیتی که به دست انرژی کهن الگوی حاکم بلعیده شده، میل بسیار زیادی به کنترل کردن دیگران دارد و احتمالا با زورگویی و تحمیل نظرات و عقاید خود دیگران را آزار می­دهد. حتی ممکن است نگاه ابزاری به دیگران داشته و با اعمال قدرت از آنها در جهت پیشبرد اهدافش استفاده کند.

این زورگویی می­تواند اشکال گوناگونی به خود بگیرد. فرد ممکن است عقاید مذهبی، سیاسی یا حتی نقد هنری یا ادبی خود را به دیگران تحمیل کند و با صرف اعمال زور بخواهد آن­ها را در تیم خود داشته باشد یا پا را فراتر گذاشته و عملا برای زندگی دیگران تصمیم بگیرد. پس هرجایی که میل به تحمیل نظرات خود داریم انرژی این کهن الگو بسیار بالاست.

اما در مقابل کسی که کهن‌­الگوی حاکم را به شکل فعال در شخصیت خود ندارد، در حفظ حریم عقاید و باورها و ارزش‌های فردی خود بسیار ضعیف عمل می­کند. این افراد معمولا حتی از زیربار مسئولیت های زندگی خود نیز در می­روند چون اقتدار و ایستادگی لازم در برابر دیگران را ندارند و از طرفی جای درست خود را نیز پیدا نکرده اند؛ پس در جایگاهی که هستند ضعیف یا متوسط عمل می­کنند و مسلما توان مدیریت در این راستا را نیز نخواهند داشت.

به گفته خانم کارل پیرسون:

« همان­طور که جنگجو باید یاد بگیرد که در راه چیزهای واقعا با ارزش بجنگد (نه فقط برای برنده شدن) و حامی باید یاد بگیرد که فقط در راه چیزهای اساسی فداکاری کند (نه فقط برای خوب بودن)، حاکم هم باید یاد بگیرد که از قدرتش نه برای کسب شهرت و ثروت بلکه برای آفرینش قلمروی غنی برای همه استفاده کند.»

یک حاکم پخته برای حفاظت از قلمرو خود به قلمرو دیگران دست­ درازی نمی­‌کند. کهن الگوی حاکم اگر به شکل رشد یافته بروز پیدا کند نه تنها از قهرمان شخصیت مستبدی نمی­‌سازد بلکه اقتدار و درایت لازم برای دفاع از حقوق دیگران را نیز در او تقویت می‌کند. این سطح از کهن الگوی حاکم باعث می­­شود قهرمان افراد نزدیک به خود را گزینش کرده، کسانی را که با او هم مسیر نیستند از دایره نزدیکان خود حذف کرده و قدرت و موهبت های کسب کرده در طی سفر را با افرادی که در قلمرو خود نگه داشته به اشتراک بگذارد و به آن­ها هم در طی کردن سفر قهرمانی شان کمک کند.